SIŁOWNIA PAMIĘCI
Ćwiczenie umysłu – w zależności od stanu zdrowia, kondycji poznawczej, ale też motywacji ćwiczącego i jego zaangażowania – przynosi wiele korzyści. Może pozytywnie działać na pamięć lub też chronić przed nagłym obniżeniem jej sprawności. Często wpływa na poprawę sprawności innych procesów poznawczych, np. myślenia, uwagi czy kreatywności. Trening pamięci sprzyja również nawiązywaniu i podtrzymywaniu relacji.
Siłownia Pamięci to praktyczny i bezpłatny narzędziownik zawierający różnorodne materiały przydatne w przygotowaniu i prowadzeniu treningów umysłu z seniorami. Zostały one opracowane z myślą o terapeutach, pedagogach, psychologach czy pracownikach socjalnych z bogatym doświadczeniem, jak i animatorach, bibliotekarzach, pracownikach domów kultury czy centrów aktywności niespecjalizujących się w treningach umysłu.
Przyjazna formuła Siłowni Pamięci umożliwia także osobom bez żadnego doświadczenia – opiekunom, członkom rodziny, znajomym – korzystanie z ćwiczeń, które mogą pozytywnie wpłynąć na samopoczucie i kondycję poznawczą seniora.
Na Siłownię Pamięci składa się kilka elementów:
Poradnik
Poradnik wprowadza w tematykę treningów umysłu i terapii reminiscencyjnej. Zawiera praktyczne porady, jak przygotowywać i prowadzić zajęcia z seniorami, jak radzić sobie z największymi wyzwaniami w pracy z osobami starszymi. Osoby szukające dalszych wskazówek i inspiracji znajdą w poradniku listę publikacji poświęconych tematyce treningu umysłu, adresy stron, z których można czerpać materiały do zajęć (zdjęcia, ikony, symbole), a także informacje o przydatnych programach i aplikacjach dedykowanych treningowi pamięci. Więcej...
Ćwiczenia
Ćwiczenia są sprawdzone i stosowane przez praktyków i praktyczki pracy z seniorami. Niektórym ćwiczeniom towarzyszą karty pracy. Dla ułatwienia każde ćwiczenie zostało opisane w specjalnej – karcie zawierającej: tytuł ćwiczenia (wykorzystywany potem także w scenariuszach zajęć), poziom trudności, rodzaj, funkcję poznawczą jaką wzmacnia, spis materiałów lub rekwizytów przydatnych do wykonania ćwiczenia, szczegółową instrukcję wykonania „krok po kroku” (wraz z przykładami), a także – w przypadku niektórych – wskazówki, jak uczynić ćwiczenie trudniejszym, łatwiejszym lub jak je nieco zmodyfikować, oraz na co warto zwrócić szczególną uwagę podczas wykonywania go z seniorami. Więcej...
Scenariusze zajęć
Scenariusze służą do pracy z grupą seniorów. Zawierają stałe elementy, różne warianty ćwiczeń (w zależności od poziomu funkcjonowania grupy i jej liczebności) oraz uwagi metodyczne. Scenariusze zajęć wykorzystują opisane wyżej ćwiczenia, ale też inne materiały, w tym aplikacje na tablet MEMO. Część scenariuszy została opracowana jako roczny cykl edukacyjny dla seniorów, jednak można z nich korzystać elastycznie, wybierając i przerabiając treści zgodnie z potrzebami. Więcej...
Aplikacje MEMO
W scenariuszach zajęć wykorzystano aplikacje na tablet, stworzone z myślą o seniorach. Aplikacja MEMO Dzień ma formę dziennego kalendarza, który oprócz podstawowych informacji na każdy dzień (data, imieniny) zawiera opisy nietypowych świąt oraz ciekawostki dotyczące funkcjonowania mózgu i pamięci. MEMO Pamiątki jest inspirowana terapią reminiscencyjną i pozwala na utrwalanie oraz przechowywanie ważnych dla seniorów wspomnień, poprzez zrobienie zdjęcia i nagranie opowieści. MEMO Trening zawiera różnorodne ćwiczenia, które stymulują działanie umysłu. Więcej...
POMYSŁ
Pomysł na Siłownię Pamięci zrodził się przy okazji badań przeprowadzanych przez Fundację „Stocznia”. Okazało się, że choć instytucje i ośrodki opieki mają bardzo dużą swobodę w tworzeniu oferty zajęć dla seniorów, i choć w wielu przypadkach jest ona bardzo bogata, to aktywności związane z treningiem umysłu są dość rzadko dostępne. Pewne ich elementy są włączane do terapii zajęciowej (robienie krzyżówek, wykreślanek), ale jak pokazują badania, pożądane efekty przynosi jedynie kompletny, systematyczny trening. Mała dostępność podobnych zajęć przekłada się także na niski poziom świadomości seniorów i ich rodzin na temat możliwości trenowania umysłu.
Fot. Dom Pomocy Społecznej w Gdyni, ul. Pawia 31
Osoby prowadzące trening, które wzięły udział w badaniach, zwracały uwagę na problem braku odpowiednich materiałów do ćwiczeń. Prowadzący często zmuszeni są korzystać z gier i zabaw dla dzieci, które część seniorów postrzega jako infantylne. Z kolei gry i zabawy pamięciowe stworzone z myślą o dorosłych okazują się za trudne dla osób starszych ze względu na ich obciążenia i deficyty poznawcze. Dla prowadzących zajęcia oznacza to konieczność samodzielnego tworzenia scenariuszy zajęć i ćwiczeń. A to nie dość, że pochłania dużo czasu w – i tak już napiętych – grafikach, ale też nie zawsze daje zadowalające efekty.
Fot. Dom Pomocy Społecznej w Gdyni, ul. Pawia 31
KORZYŚCI
- wysoka jakość – materiały powstały w oparciu o wiedzę i doświadczenie osób na co dzień pracujących z osobami starszymi
- wygoda – pakiet gotowych do użycia ćwiczeń i scenariuszy wraz z kartami pracy
- dostępność – wszystkie materiały są bezpłatne
- elastyczność – możliwość dopasowywania materiałów do potrzeb, zainteresowań, poziomu funkcjonowania grupy
- inspiracja – punkt wyjścia do tworzenia własnych ćwiczeń i scenariuszy
AUTORKI
Siłownia Pamięci jest oparta na wiedzy i pomysłach osób z wieloletnim doświadczenie pracy z osobami starszymi.
Edyta Bonk
współautorka poradnika oraz scenariuszy zajęć
Psycholożka rozwojowa. Zajmuje się psychologicznymi aspektami aktywnego starzenia się oraz stymulacją poznawczą seniorów (treningi pamięci, treningi twórczego myślenia). Interesuje się arteterapią, wpływem ruchu, muzyki i tańca na ciało i psychikę. Współpracuje z trójmiejskimi uniwersytetami trzeciego wieku oraz domami pomocy społecznej. Jest certyfikowaną Terapeutką Tańcem i od wielu lat prowadzi zajęcia choreoterapii. Na sopockim wydziale Uniwersytetu SWPS prowadzi zajęcia z zakresu psychologii rozwojowej, badań empirycznych, aktywizacji potencjału osób w wieku senioralnym oraz metod radzenia sobie ze stresem.
Maria Jarco-Działak
współautorka scenariuszy zajęć oraz ćwiczeń
Psycholożka, gerontoterapeutka, neuropsycholożka, liderka projektów skierowanych do seniorów i ich rodzin. Specjalizuje się w pracy z osobami starszymi cierpiącymi na zaburzenia poznawcze i zespoły otępienne. Wieloletnia współpracowniczka Ośrodka Pomocy Społecznej dzielnicy Praga Południe w Warszawie. Prowadzi autorskie treningi pamięci, terapię indywidualną osób starszych oraz grupy terapeutyczne i psychoedukacyjne dla rodzin osób cierpiących z powodu zespołów otępiennych.
Realizatorem projektu Siłownia Pamięci jest Fundacja Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia". To organizacja pozarządowa, która od 10 lat wspiera i upowszechnia skuteczne i innowacyjne rozwiązania problemów społecznych w Polsce. Działa na rzecz osób i instytucji, które chcą zmienić swoje otoczenie na lepsze.
Więcej na stocznia.org.pl
Partnerem Siłowni Pamięci jest Miasto Gdynia, a w szczególności Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej oraz Laboratorium Innowacji Społecznych
Projekt dofinansowany ze środków Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020
